De Kruitramp te Leiden van 12.01.1807

Een schip, geladen met een explosieve lading van 369 vaatjes buskruit, was onderweg van de kruitfabriek in Ouderkerk aan de Amstel naar het landelijk munitiedepot in Delft. Het schip meerde midden in de stad aan bij het Rapenburg en de Steenschuur. De eigenaar, schipper Adam van Schie, was niet aan boord, maar wel zijn beide zonen Adam de jonge en Salomon. Deze meerden in de stad aan om hun zuster Petronella te bezoeken die aan de Garenmarkt woonde.
Wie er voor de catastrofale vonk zorgde, is niet bekend geworden. De dader zal het niet overleefd hebben.

De klap om 16.15 was zo luid, dat hij in Friesland zelfs te horen was, zo gaat het verhaal. Er kwamen wel 160 mensen om bij de explosie, voornamelijk vrouwen en kinderen (er stonden immers zes scholen in de omgeving van de Steenschuur), want de mannen waren op hun werk. Ook werden er 216 huizen in de directe omgeving met de grond gelijk gemaakt.

Nederland was in rep en roer. Behalve dat er vele ramptoeristen (ook dat bestond toen al) naar het gebied kwamen zodat de prijs van een biertje snel opliep, werd er ook grif in de buidel getast om te geven aan de eerste nationale collecte! De opbrengst was, zeker in die tijd, behoorlijk groot, namelijk 1,8 miljoen gulden. Ook de koning (Lodewijk Napoleon) kwam kijken, (hetgeen een goede gewoonte werd, zoals Beatrix ook Nijmegen bezocht) en hij beloofde dat de wijk in volle glorie herbouwd zou worden. Daarvan kwam echter weinig terecht. Een halve eeuw gebeurde er helemaal niets, vervolgens werd er een museum en een laboratorium gebouwd, met ernaast een park.

De ramp had ook invloed in Nederland. Verzekeringen werden aangepast, maar ook kwam er een wet op het vervoer van gevaarlijke stoffen.

Aangezien mijn tak van de familie Teijken op dat moment in Leiden woonachtig was, ligt het natuurlijk voor de hand dat deze gebeurtenis ook hen op enige wijze getroffen moet hebben. Hoe groot was echter mijn verbazing toen ik een letterlijk bewijsstuk aan mocht treffen in de archieven.

In het Leidsch dagblad van 22.03.1889 vond ik namelijk onderstaand bericht.



"Te Amsterdam is in ouderdom van 82 jaar, overleden Jacobus Cornelis Teyken. Vóór 82 jaar, den 12den januari 1807, bij het springen van het kruitschip te Leiden, bij welke ramp een groot aantal personen het leven lieten en velen van haven en goed werden beroofd, werd door hen, die ter redding kwamen aangesneld, onder de puinhopen gehaald de zuigeling Jacobus Cornelis Teyken, liggende in zijne wieg. Het kind was geheel ongedeerd."

---

Bron: http://www.mijnstambomen.nl/leiden/ramp.htm